موانع گمرکی صادرات و واردات
مهمترین مشکلات مربوط به امور گمركی را می توان شامل تشریفات گمركی، قوانین و مقررات، زیرساخت ها، ساختار سازمانی، آموزش و اطلاع رسانی و نظارت بر عملكرد سازمان گمرك برشمرد..
در موضوع تشریفات گمركی، طولانی بودن و زمانبر بودن فرایندهای مربوط به رویههای گمركی، دپوی محموله ها در گمرکات و خواب سرمایه و افزایش هزینههای گمرکی به واسطه عدمقبول گواهی مبدأ و گواهیهای گرفته شده از طرف واردکننده، انجام مراحل طولانی و زمانبر آزمایشگاه، ناهماهنگی ساعت کار برخی گمرکات با بنادر و دیگر سازمان های مجاور، بروكراسی بالا و اتلاف زمان ترخیص و انباشت كالا به واسطه انجام عملیات نمونه برداری در گمرك، افزایش هزینه ارايه خدمات گمركی و در نتیجه افزایش قیمت تمام شده برای مصرفكننده و... مشهود است. اما در خصوص قوانین و مقررات نیز باید مشکلات مربوط به عدم تصویب تمامی آیین نامه های اجرایی مربوط به قانون جدید امور گمركی حل شود و همچنین در جهت حل مسایل و مشکلات ساختاری و سازمانی باید اهتمام کامل صورت گیرد تا موضوع افزایش صادرات غیرنفتی و جدایی از اقتصاد تک محصولی بخوبی محقق شود.
در خصوص ایجاد پنجره واحد به عنوان یكی از راهكارهای اصلی اصلاح فضای كسبوكار، شایان توجه است كه این اقدام باید به نحوی صورت گیرد كه متضمن كاهش تعداد روزها، كاهش هزینه، كاهش اسناد مورد نیاز و كاهش تعداد مراجع تأیید كننده در اجرای رویههای مختلف باشد و عاملی برای افزایش بروكراسی و ایجاد مشكل برای صاحبان كالا نشود. اولین اقدام در راستای اجرای آمایش گمرک، استانداردسازی فعالیت های واحدهای گمركی و جلوگیری از افزایش بیمورد تعداد آنهاست.
با توجه به اینكه كاهش تعداد گمركات فعلی میتواند با مقاومت مسؤولان محلی مواجه شود، بهتر است كه با ایجاد انعطاف در نیروی انسانی و وظایف گمركات، بعضی از واحدهای گمركی بهجای ارايه خدمات به صورت تماموقت با توجه به اتكا به ابزارهای الكترونیك و شبكهای، ضمن حفظ نظارت گمرك بر مناطق مختلف، خدمات گمركی را به صورت پارهوقت ارايه دهند. ایجاد گمركات اختصاصی می تواند دارای آثار منفی یا مثبت باشد. از سویی ایجاد گمرکات تخصصی موجب تخصصی شدن تشریفات گمرکی، قیمتگذاری مناسب، تجمیع آزمایشگاه های مجهز و در نتیجه کوتاه و بهینهشدن تشریفات گمرکی میشود، اما در عین حال در صورت عدمتوزیع مناسب گمرکات تخصصی و فاصله آنها با مبادی ورود و خروج کالا مشکلات بیشتری برای بازرگانان ایجاد خواهد شد.تمام گمركات باید همه خدمات مورد نیاز بازرگانان را با کیفیت مناسب ارايه دهد. گمرکات تخصصی لازم است به واسطه مطلوبیتی كه دارند، موجب شوند كه بازرگانان به اختیار کالای خود را به گمرکات تخصصی بیاورند؛ نه اینکه این اقدام به اجبار صورت گیرد و هزینه های آن را بازرگانان بپردازند. در صورتی كه مكان یابی گمرك در ایجاد گمركات تخصصی برای كالاهای خاص به صورت بهینه باشد و در زمان و هزینه صاحبكالا صرفه جویی شود، به صورت خودكار روند واردات و صادرات از گمركات تخصصی شكل میگیرد. با توجه به اهمیت پروسه گمركی در ارسال محصولات صادراتی و واردات مواد اولیه و قطعات مورد نیاز تولیدكنندگان، وجود تشریفات زمانبر اداری یكی از مشكلات تمامی تولید كنندگان است كه از آن جمله همكاری نکردن اداره استاندارد و آزمایشگاه رازی است كه با توجه به ثابت بودن كالای تولیدی و نظر به حجم صادرات، تمامی محصولات صادراتی باید نمونهبرداری و به آزمایشگاه ارسال شود. در حالی كه می توانند به صورت اتفاقی و دورهای نمونهبرداری كنند تا در وقت صادركنندگان صرفهجویی شود. البته طرح جدید گمرک در خصوص ترخیص سه روزه و رهگیری صاحبان کالا بسیار مناسب و شایسته بوده و می تواند بخشی از مشکلات موجود را برطرف کند. اما در خصوص مشکل عوارض برای کامیون های ایرانی در مرز ترکیه آنچه بدیهی است، طبیعی و در عین حال بالا بودن عوارض ورودی به ایران به دلیل کمتر بودن قیمت سوخت در داخل کشور است که امید است با رایزنی مقامهای مسؤول مشکلات به وجود آمده برطرف شود.